Blockchain en overheidsfinanciën: Een hulpmiddel voor transparantie of totale controle?

Voormalig Binance CEO Changpeng Zhao vindt dat overheden wereldwijd blockchain moeten gebruiken om uitgaven te controleren en transparantie te garanderen.

Op het eerste gezicht lijkt het idee logisch. Blockchain is niet zomaar een technologie, maar een krachtig hulpmiddel om corruptie, financiële fraude en verkeerde toewijzing van begrotingsgelden tegen te gaan. Een diepere analyse brengt echter een kritiek dilemma aan het licht: de integratie van blockchain in de overheidsfinanciën is niet alleen een stap in de richting van transparantie, maar ook een potentieel mechanisme voor totale controle over de economie en de burgers.

Blockchain als mechanisme tegen corruptie

Een van de belangrijkste voordelen van blockchain is de onveranderlijkheid van gegevens. In tegenstelling tot traditionele boekhoudsystemen, waar gegevens kunnen worden gewijzigd, verwijderd of verborgen, legt blockchain elke transactie permanent vast. Dit betekent dat:

- elke burger kan controleren hoe publieke middelen worden besteed.- ambtenaren kunnen geen geld overhevelen door middel van fictieve aanbestedingen of opgeblazen contracten.- de verdeling van begrotingsmiddelen transparant en geautomatiseerd wordt.

Als er bijvoorbeeld 1 miljard dollar wordt toegewezen voor de aanleg van wegen, kunnen gebruikers in realtime bijhouden welke bedrijven het geld hebben ontvangen, welk werk is voltooid en hoeveel geld er nog over is.

Loading...

Een soortgelijke aanpak wordt al getest in Estland, waar blockchain wordt gebruikt om medische dossiers, overheidscontracten en zelfs verkiezingsuitslagen op te slaan. Specifieke sectoren beheren met blockchain is echter één ding, terwijl een heel nationaal financieel systeem erop overschakelen iets heel anders is.

Hoe overheden blockchain kunnen gebruiken

Als elke overheidstransactie zou worden vastgelegd op de blockchain, zouden er verschillende scenario's ontstaan:

- transparante overheidsuitgaven: Belastingbetalers zouden precies zien hoe hun geld wordt gebruikt.- automatisering van overheidsfinanciën: Slimme contracten zouden menselijke fouten bij het verdelen van subsidies en pensioenen kunnen elimineren.- Bestrijding van de schaduweconomie: Alle financiële stromen zouden traceerbaar zijn, waardoor belastingontduiking en witwassen moeilijker worden.

Er rijst echter een fundamentele vraag: zal zo'n blockchain gedecentraliseerd zijn (onafhankelijk van een enkele autoriteit), of blijft hij onder volledige controle van de overheid?

Waar eindigt transparantie en begint controle?

Als overheden volledige controle krijgen over blockchain-netwerken, kan de technologie evolueren van een transparantie-instrument naar een massasurveillancesysteem. Stel je een scenario voor waarbij de staat niet alleen zijn uitgaven bijhoudt, maar ook alle financiële transacties van zijn burgers controleert. De mogelijke gevolgen zijn onder andere

- Het volledig bijhouden van persoonlijke uitgaven. Autoriteiten zouden kunnen zien wie waar en waaraan geld uitgeeft.- Beperkingen op financiële vrijheid. De overheid zou "gerichte" budgetten kunnen opleggen, waarbij geld alleen mag worden uitgegeven aan vooraf goedgekeurde categorieën.- digitale censuur. Bepaalde organisaties of individuen zou de toegang tot financiële diensten ontzegd kunnen worden.

Deze scenario's zijn geen science fiction meer. In China heeft het sociale kredietsysteem al invloed op het financiële gedrag van burgers en beïnvloedt het hun toegang tot leningen, transport en werkgelegenheid. In combinatie met blockchain zouden overheden een ongekende mate van controle kunnen krijgen.

Digitale valuta van centrale banken (CBDC's)

Veel landen zijn al bezig met de ontwikkeling van CBDC's (Central Bank Digital Currencies) op basis van blockchaintechnologie. De EU werkt aan de digitale euro, de VS doen onderzoek naar de digitale dollar en China test actief de digitale yuan.

Er is echter een enorm verschil tussen traditionele cryptocurrencies (bijv. Bitcoin) en CBDC's die onder staatscontrole staan:

- Bitcoin is gedecentraliseerd en wordt door geen enkele overheid gecontroleerd.- CBDC's worden volledig gecontroleerd door centrale overheden.

Dit betekent dat overheden in de toekomst automatisch de uitgaven van burgers kunnen beperken, negatieve rentetarieven kunnen opleggen of zelfs geld kunnen "uitzetten" op basis van politieke of economische omstandigheden.

Welke blockchain is het beste voor overheidsgebruik?

Het kiezen van de juiste blockchain is cruciaal om zowel transparantie als veiligheid in het financieel beheer van de overheid te garanderen. Hier zijn enkele van de meest veelbelovende opties:

Ethereum

Ethereum is de leider op het gebied van slimme contracten en gedecentraliseerde toepassingen. Het is een van de meest gebruikte blockchains, waardoor het een ideale keuze is voor transparant financieel beheer. Met Ethereum 2.0 (Proof-of-Stake) is het energieverbruik aanzienlijk gedaald, waardoor het een duurzamere optie is.

Cardano

Cardano staat bekend om zijn wetenschappelijke aanpak en focus op duurzaamheid. Het maakt gebruik van Proof-of-Stake, waardoor het energiezuinig is en tegelijkertijd veiligheid en betrouwbaarheid biedt voor financiële transacties.

Polkadot

Polkadot is ontworpen om meerdere blockchains te integreren, waardoor het bijzonder waardevol is voor overheidssystemen die op verschillende platforms werken. De parachain-architectuur maakt schaalbaarheid en flexibiliteit mogelijk, waardoor de infrastructuur kan worden aangepast aan specifieke nationale behoeften.

Solana

Solana onderscheidt zich door hoge snelheid en lage transactiekosten, waardoor het optimaal is voor frequente transacties. Met een capaciteit tot 65.000 transacties per seconde biedt het een hoge schaalbaarheid, terwijl de lage kosten kosteneffectieve operaties mogelijk maken. Dit maakt Solana ideaal voor toepassingen die directe interactie vereisen.

BNB Chain

BNB Chain is een krachtige blockchain die is ontworpen voor schaalbaarheid en kostenefficiëntie. Door gebruik te maken van Proof of Staked Authority (PoSA) combineert het lage vergoedingen en snelle verwerking, waardoor het aantrekkelijk is voor overheidsgebruik. De centralisatie door een beperkt aantal validators leidt echter tot zorgen over de controle en mogelijke kwetsbaarheden.

Tezos

Tezos valt op door zijn zelf-upgradatiemechanisme, dat verbeteringen mogelijk maakt zonder netwerksplitsingen (forks). Het biedt flexibiliteit, duurzaamheid op de lange termijn en veiligheid, waardoor het een sterke optie is voor het beheren en opslaan van gevoelige overheidsgegevens.

Dus als decentralisatie en een goed gevestigd ecosysteem prioriteiten zijn, dan is Ethereum de beste keuze. Als schaalbaarheid en lage kosten cruciaal zijn, zijn Solana of Polkadot wellicht betere opties. Voor op duurzaamheid gerichte overheden zouden Cardano of Tezos ideaal zijn.

Loading...

Waar ligt de balans?

De integratie van blockchain in overheidssystemen is onvermijdelijk. De echte vraag is welke vorm deze blockchain zal aannemen - of deze gedecentraliseerd en transparant zal zijn, zodat burgers gelijke toegang tot informatie hebben, of gecentraliseerd en door de overheid gecontroleerd, waardoor de technologie een instrument voor massasurveillance wordt.

Changpeng Zhao heeft misschien gelijk - blockchain heeft het potentieel om overheidsfinanciën transparant te maken. Maar als deze technologie in verkeerde handen valt, kunnen we terechtkomen in een wereld waarin elke financiële transactie niet alleen wordt vastgelegd, maar ook goedgekeurd door de staat.

De ultieme vraag blijft: zijn we klaar om overheden de absolute controle over ons geld toe te vertrouwen?